چکیده
زمینه. مراکز سلامت روان جامعه نگر با هدف ارتقاء و ارایه خدمات سلامت روان به جمعیت شهری طراحی شد. هدف از مطالعه حاضر توصیف عملکردها، دستاوردها و چالش های مرتبط با طراحی و اجرای مرکز سلامت روان جامعه نگر در شهر تبریز می باشد.
روش کار. این یک مطالعه موردی با رویکرد ترکیبی کیفی و کمی بود. مطالعه به‌صورت موردی در مرکز ارائه خدمت سلامت روان جامعه نگر شهر تبریز (CMHC) طی سال های 94 الی 98 انجام شده است. در این مطالعه از سه روش: الف) مصاحبه عمیق با دو نفر از مدیران اجرایی ب) بحث گروهی با مدیران مرکز و ارائه دهندگان خدمات سلامت ج) شاخص های مرتبط با سلامت روان، استفاده شد برای داده‌های کمی توصیفی از پرونده‌های بیماران و مستندات بیمارستان استفاده شد. بعد از ارزیابی نهایی، چالش ها و پیشنهادات لازم برای بهبود ارایه خدمات سلامت روان در مناطق شهری ارایه شد.
یافته‌ها. در کل تعداد 17 پزشک متخصص و عمومی در طول اجرای این طرح همکاری کردند. تعداد 1053 ویزیت اولیه یا غربالگری و تعداد 2313 بیمار دارای اختلال روانشناختی شناسایی و ثبت گردید. تعداد 988 جلسه آموزش برای بیماران و خانواده های آنها برگزار گردید. مصاحبه عمیق و بحث گروهی، پنج تم اصلی شامل ضرورت تاسیس و اهداف، فرآیند اجرا، دستاوردها، چالش‌ها، و پیشنهادات و هرکدام با مضامین فرعی متعدد را شناسایی نمود.
نتیجه‌گیری. به نظر می‌رسد مراکز سلامت روان جامعه نگر یک استراتژی و مدل مناسب برای ارایه خدمات اولیه سلامت روان به ویژه در شهرهای بزرگ است. مطالعات طولی با طراحی کارآزمایی تصادفی شده و نیز مطالعات ارزیابی هزینه-اثربخشی برای تایید در جمعیت ایرانی مورد نیاز است.