نگرش کتابداران دانشگاهی به فناوری واقعیت‌افزوده

چکیده

زمینه. واقعیت‌افزوده (AR) یک لایه دیجیتالی در محیط فیزیکی است، که عناصر مجازی را به دنیای واقعی اضافه می‌کند. کتابخانه‌های دانشگاهی برای ورود به کتابخانه‌های نسل چهارم، باید معیار‌هایی را کسب کنند، یکی از آن معیارها استفاده از فناوری‌های نوین است. مطالعه حاضر با هدف بررسی دیدگاه کتابداران نسبت به مؤلفه‌های فناوری واقعیت‌افزوده در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی انجام شد.

روش کار. روش پژوهش، پیمایشی و نوع مطالعه کاربردی بود. جامعه آماری کتابداران دانشگاه‌‌‌‌‌‌‌های علوم پزشکی بود، 183 کتابدار دانشگاهی از سراسر ایران در پژوهش ما مشارکت کردند. رویکرد پژوهش کمّی و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق‌ساخته بود. روایی داخلی پرسشنامه توسط CVI و پایایی با استفاده از ICC انجام شد. روایی صوری پرسشنامه با استفاده از نظرات 10 نفر از متخصصان علم اطلاعات و حوزه واقعیت‌ افزوده به تأیید رسید و پایایی آن با ضریب همبستگی آلفای کرونباخ برابر 0/96 و به روش آزمون-بازآزمون به‌دست آمد. با استفاده از پرسشنامه آنلاین، داده‌های مربوط به دیدگاه کتابداران نسبت به مؤلفه‌های آشنایی، امکانات، کاربرد، مزایا، فرصت و محدودیت به صورت سؤالات 5 گزینه‌ای لیکرت گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم‌افزار SPSS V26 از طریق آزمون تی مستقل، آنوا و توکی برای بررسی وضعیت مؤلفه‌های فناوری واقعیت‌افزوده استفاده شد.

یافته‌ها. نگرش کلی کتابداران نسبت به مؤلفه‌های کاربرد، امکانات، مزایا، فرصت و محدودیت فناوری واقعیت‌افزوده در مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت با میانگین نمره‌ی کل 0/05±3/75 بود. کتابداران 73/65 درصد با فناوری واقعیت‌افزوده موافق بودند و با مؤلفه کاربرد آن در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی 86/99 درصد موافق بودند. نتایج آزمون توکی نشان داد، دانشجویان کارشناسی ارشد بیشتر از دارندگان مدرک دکتری تخصصی با مؤلفه امکانات موجود در کتابخانه‌های دانشگاهی جهت راه‌اندازی واقعیت‌افزوده موافق بودند. کتابداران با سن بیشتر از 50 سال مؤلفه کمک واقعیت‌افزوده در مدیریت کتابخانه و کمک به فعالیت کتابداران را بیشتر از افراد با سن کمتر از 30 سال مؤثر ‌دانستند (0/05>P).

نتیجه‌گیری. بر اساس نتایج مطالعه حاضر، مهم‌ترین مؤلفه‌های استفاده از فناوری واقعیت‌افزوده در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی جهت تقویت آموزش کاربران، وجود محتواهای مناسب، مفید بودن، ارائه خدمات متنوع، هدایت کاربران، مکان یابی و فرصت اجرای واقعیت افزوده در مقیاس بزرگ تر بود. نگرش کتابداران نسبت به راه‌اندازی فناوری واقعیت‌افزوده مطلوب بود و با کاربردی بودن آن موافق بودند.