چکیده
زمینه. از زمان شروع همه گیری کووید-19 تاکنون کشورهای بسیاری درگیر مبارزه با این بیماری شده اند. شیوع این بیماری آسیب های زیادی به کشورها از جنبه های گوناگونی مانند صدمه به نیروی انسانی، وضعیت اقتصادی، رفاه اجتماعی و سایر موارد وارد کرده است. هدف این پژوهش ارزیابی عملکرد کشورها در مواجهه با کووید-19 با در نظر گرفتن نقش واکسیناسیون بوده است. همچنین این مطالعه براساس یافته های تحقیق راهکارهای اجرایی را برای بهبود وضعیت کشورهای با عملکرد ضعیف تر ارائه کرده است.
روش کار. در این پژوهش یک روش سه فازی برای ارزیابی عملکرد کشورها در مواجهه با کووید-19 توسعه داده شد. در فاز اول، 88 کشور با استفاده از الگوریتم k-means خوشه بندی شدند. در فاز دوم مدل تحلیل پوششی داده یکبار بر روی خوشه ها و بار دیگر بر روی تمامی کشورها بدون در نظر گرفتن خوشه ها پیاده سازی شد. در فاز سوم، بعد از ارائه مفهوم تاب آوری در دوران کرونا، مدل تحلیل سلسله مراتبی با سه معیار شامل نتایج حاصل از مدل تحلیل پوششی داده بدون در نظر گرفتن خوشه ها، نتایج مدل تحلیل پوششی داده با در نظر گرفتن خوشه ها و تاب آوری، اجرا شده و رتبه بندی عملکرد کشورها در مواجهه با کووید-19 ارائه شد.
یافته ها. براساس نتایج، 15 رتبه عملکردی برای کشورها در مواجهه با کووید-19 به دست آمد که در این میان، کشورهای چین، فیجی، سیشل، قرقیزستان و تانزانیا دارای بالاترین رتبه بوده و کشورهای بنگلادش، نپال، گرجستان و پاکستان پایین ترین سطح عملکرد را داشتند. ایران در رتبه ششم و در جایگاه متوسط عملکردی کشورها قرار داشت.
نتیجه گیری. بر اساس یافته های این مطالعه، کشورهایی که در رتبه های پایین از نظر عملکرد سیستم سلامت در مواجهه با کووید-19 قرار دارند لازم است استراتژیها و راهکارهایی در حوزه های مختلف شامل برنامه ریزی و تصویب برنامه های کنترل و جلوگیری از شیوع بیماری، اعمال قرنطینه و محدودیت در اجتماعات، برنامه ریزی و اجرای استراتژی های مناسب در خصوص صادرات و واردات داروها و تجهیزات پزشکی، تخصیص بودجه های مناسب برای پروژه های تحقیقاتی در زمینه کووید-19، ممنوعیت صادرات داروهای موثر در درمان کرونا، و ارائه اطلاعات دقیق و به روز برای آگاه سازی افراد اتخاذ کنند تا بتوانند وضعیت عملکردی خود را بهبود دهند.