الهه کاظمی
1 
، علیرضا رئیسی
2 ، نیما اختردانش
1، پریسا رضانژاد اصل
1 ، زهرا شیرزادی
1، سعیده آقامحمدی
1 ، بابک فرخی
1 ، سیامک میراب سمیعی
3 ، سعید قلعه ای
1، جعفرصادق تبریزی
4* 1 مرکز مدیریت شبکه، معاونت بهداشت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران
2 دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
3 آزمایشگاه مرجع سلامت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، تهران، ایران
4 مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی درمانی تبریز، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
چکیده
زمینه. کووید-19 به عنوان یک بیماری نوپدید، قبل از اینکه یک بحران بهداشتی درمانی باشد، یک بحران اجتماعی در جهان امروز بشمار می رود. از این رو، برای غلبه بر این بحران راه حل های جامعه محور و مبتنی بر نظام مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه می تواند در مدیریت و کنترل آن گره گشاتر باشند. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با محوریت معاونت بهداشت در طی مداخلات جامعه و شبکه محور با برنامه بسیج ملی مقابله با کووید-19 نقش موثری را در کنترل اپیدمی ایفا کرد که در این مطالعه به بررسی نتایج گام دوم بسیج ملی می پردازیم.
روش کار. یک مطالعه توصیفی مقطعی با استفاده از داده های پورتال مرکز مدیریت شبکه، مرکز مدیریت بیماری های واگیر، سامانه CLIS آزمایشگاه مرجع سلامت و سامانه های پرونده الکترونیک سلامت سطح اول کلیه دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی سراسر کشور در گام دوم بسیج ملی در فاصله زمانی 23 فروردین لغایت 23 مرداد 1399 جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل گردید.
یافته ها. در مرحله دوم غربالگری بیش از 42 میلیون نفر توسط مراقبین سلامت و بهورزان غربالگری شدند که 98/4 درصد این افراد فاقد مشکل تشخیص داده شده و 0/4 درصد افراد غربالگری شده به مراکز خدمات جامع سلامت منتخب کووید-19جهت بررسی و اقدامات پزشکی ارجاع داده شدند. از مراجعین مستقیم و ارجاعی به مراکز منتخب 55/3 درصد فاقد مشکل، 37/8 درصد نیازمند انجام تست، 3/6 درصد نیازمند ارجاع به بیمارستان بوده و 3/3 درصد رژیم دارویی سرپایی دریافت کرده اند. در روزهای نخست غربالگری آزمایشگاهی 11 درصد نمونه های PCR مثبت گزارش شده بودند که در پایان گام دوم بسیج ملی مقابله با کووید-19 به 25 درصد افزایش پیدا کرده بود.
نتیجه گیری. استفاده از ساختار نظام شبکه و نیروهای ارائه دهنده خدمات حوزه بهداشت در زمان های بحران و شرایط اپیدمی ها، در مدیریت و کنترل پاندمی کووید-19، مدیریت مراجعین سرپایی و کاهش بار مراجعه به بیمارستان ها بسیار مؤثر بوده است. بطوری که تنها 3/6 درصد از مراجعین سرپایی نظام شبکه به بیمارستان ها ارجاع داده شده و مابقی توسط کارکنان مراقبت های بهداشتی اولیه مراقبت و پیگیری شده اند. بنابراین ساختار شبکه های بهداشتی درمانی کشور و نظام مراقبت های اولیه بهداشتی باید بیش از پیش تقویت شده و مورد توجه قرار گیرد.
کلید واژه ها: کووید-19, همه گیری, غربالگری شفاهی, تست تشخیصی, PHC