الهه کوشا
1 
، علیرضا رئیسی
2 ، اردشیر خسروی
1 ، حسین کاظمینی
1 ، امین عطایی
1 ، الهام رشیدیان
1 ، جعفر صادق تبریزی
3* 1 مرکز مدیریت شبکه، معاونت بهداشت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران
2 دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
3 مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی درمانی تبریز، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
چکیده
زمینه. به منظور پاسخگویی به مردم در زمان بحران کووید- 19، تعدادی از مراکز خدمات جامع سلامت شهری در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه در سال 1398 بر اساس اولویت های تعیین شده، تبدیل به مراکز منتخب کووید-19 (16 ساعته و 24 ساعته) گردیدند. با توجه به اهمیت نظارت بر عملکرد مراکز یاد شده و اطمینان از کیفیت و استمرار خدمات ارائه شده منطبق بر استانداردها و دستور عمل های تعریف شده، ارزیابی عملکرد واحدهای مذکور از تیر تا اسفند ماه سال 1399 در سه سطح خودارزیابی (سطح اول)، ارزیابی دانشگاه (سطح دوم) و ازریابی مدیران و کارشناسان معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (سطح سوم) آغاز گردید.
روش کار. یک پژوهش توصیفی-تحلیلی به صورت مقطعی در کلیه مراکز منتخب کووید- 19 در سراسر کشور مشتمل بر 978 مرکز در 63 دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی در سال 1399 انجام شد. انتخاب نمونه به روش نمونه گیری سرشماری بوده و کل 978 مرکز را شامل میشود. در این پژوهش برای ارزیابی 28 معیار اصلی با موضوعات آموزش و اطلاع رسانی، ایمنی کارکنان و مراجعین با رعایت فاصله گذاری اجتماعی، استفاده از وسایل حفاظت فردی، تامین نیروی انسانی، تجهیزات، گندزدایی و فرآیندهای کاری و 91 زیرمعیار با استفاده از فن دلفی تعیین شدند.
یافته ها. با معیارها و زیر معیارهای تعریف شده در حیطه های «آموزش و اطلاع رسانی مردم»، آموزش کارکنان، رعایت فاصله گذاری اجتماعی، امکانات و تسهیلات، مدیریت پسماند، تامین نیروی انسانی، تامین و تجهیز ملزومات پزشکی و فرآیندهای کار مشخص گردید در خوداظهاری (ارزیابی سطح اول)، معیاری که کمترین امتیاز را به خود اختصاص داد «آموزش کارکنان» بود. کمترین امتیاز در ارزیابی سطح دانشگاه/دانشکده ها (ارزیابی سطح دوم) مربوط به رعایت فاصله گذاری اجتماعی در مراکز بود و بیشترین امتیاز در هر دو سطح ارزیابی مربوط به معیار «ارایه آموزش های لازم به بیماران در خصوص پیشگیری و کنترل کووید- 19» بود.
نتیجه گیری. ایجاد و راه اندازی مراکز منتخب کووید- 19 یکی از اقدامات موثر در کنترل و مدیریت کووید-19 و کاهش وقفه در ارائه خدمات جاری سایر واحدهای ارائه مراقبت های اولیه سلامت بوده است که در نتیجه تغییر ساختار نظام مراقبت های بهداشتی اولیه به وجود آمد. تداوم کیفیت خدمت مراکز منتخب نیازمند پایش و ارزشیابی مستمر عملکرد آن هاست.
کلید واژه ها: ارزیابی عملکرد, مرکز منتخب کووید-19, نظام مراقبت بهداشتی اولیه, کووید-19