علیرضا رئیسی
1 
، جعفر صادق تبریزی
2* ، اردشیر خسروی
3 ، امین عطایی
3 ، معصومه ابراهیمی توانی
3 ، حسین غلامی
3 ، امیر مسعود آزاد
3 ، الهه کوشا
3 ، سید حسین واثق
3 ، سالار محمددخت
4 1 دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی فارس، شیراز، ایران
2 مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی درمانی تبریز، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
3 مرکز مدیریت شبکه مراقبت‌های بهداشتی اولیه، معاونت بهداشت، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران
4 کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
چکیده
زمینه. یکی از موثرترین راه های مقابله با کووید-19 پیشگیری فعال از طریق واکسیناسیون عمومی در سطح مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه است. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی اقدامات صورت گرفته در ایران در شش ماه ابتدایی سال 1400 انجام گردید.
روش کار. مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی می باشد که در بازه زمانی فروردین تا شهریور سال 1400 و در سطح ملی ایران انجام گرفته است. در مطالعه حاضر، داده های مرتبط با واکسیناسیون کووید-19، خدمات پیشگیری، مراقبتی و درمان سرپایی از سامانه های پرونده الکترونیک سلامت سطح اول (سیب، سینا، ناب و پارسا)، پورتال مرکز مدیریت شبکه، پورتال مرکز مدیریت بیماری های واگیر و رصدخانه سلامت (مشتمل برCorona Hub و Vaccine Hub) جمع آوری گردید. جمعیت هدف مطالعه حاضر دانشگاه / دانشکده های علوم پزشکی سراسر کشور بودند. روش نمونه گیری در مطالعه حاضر به صورت تمام شماری بود که طی آن تمامی 63 دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی کشور وارد مطالعه شدند. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار 16SPSS- مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.
یافته ها. در گام پنجم بسیج ملی مقابله با همه گیری کووید-19 که در شش ماه اول سال 1400 اجرا گردید، 1228 پایگاه تجمیعی واکسیناسیون با 6490 ایستگاه تزریق واکسن در شهرهای با جمعیت بالای 20 هزار نفر کشور راه اندازی شد. در طول این مدت بیش از 47 میلیون دوز واکسن کووید-19 براساس اولویت بندی برنامه ملی واکسیناسیون تزریق گردید. در گام پنجم بیش از 15میلیون نفر از افراد در معرض تماس نزدیک با بیماران مبتلا به کووید-19مورد رهگیری قرار گرفتند. در هریک از مراکز منتخب کووید-19 یک تیم مراقبت در منزل مستقر بود که برای 532.551 نفر مراقبت در منزل ارائه شد. تیم های نظارتی تعداد 1.015.831 مورد اخطار برای واحدهای صنفی، صنعتی یا اداری صادر کردند که منجر به پلمب شدن 73.443 واحد شد. در این گام بیش از 6 میلیون تست سریع کووید در منازل و واحدهای بهداشتی انجام گردید. در مدت مشابه، تعداد 30.843 خانوار آسیب دیده از کووید-19 بسته های حمایتی دریافت کردند.
نتیجه گیری. گام پنجم برنامه بسیج ملی مقابله با همه گیری کووید-19 در ایران با تمرکز بر نظام مراقبت های بهداشتی اولیه و جلب مشارکت جامعه و سایر بخش ها، تجربه موفقی از تقویت نظام سلامت به منظور توسعه واکسیناسیون و پیشگیری فعال می باشد که باعث کاهش روند فزاینده ابتلا به عفونت کووید-19 می گردد.
کلید واژه ها: کووید-19, واکسیناسیون, پیشگیری فعال, مراقبت های بهداشتی اولیه