چکیده
زمينه و اهداف: تجويز و مصرف غيرمنطقي داروها پيامدهاي ناگوار بسیاری به دنبال دارد. در اين ميان، پزشکان و داروسازان نقش حساسي در جهت‌گيري و هدايت فرهنگ دارودرماني به سوي روش هاي صحيح تجويز و مصرف داروها دارند. هدف اين مطالعه بررسي علل تجويز و مصرف غيراستاندارد دارو در ايران و راهکارهاي بهبود آن از ديدگاه دانشجويان داروسازي تبريز در سال 95-94 بود.
مواد و روش ها: اين مطالعه مقطعي از نوع تلفيقی (کمی-کيفی) بوده و براي انجام آن پرسشنامه‌اي در6 حيطه (نقش داروسازان، پزشکان، بيماران، اقتصاد، مديريت و نظارت، صنعت داروسازي) طراحي و توسط دانشجويان تکميل گرديد. روايي پرسشنامه توسط اساتيد مجرب تاييد و براي پايايي پرسشنامه از آلفاي کرونباخ (0/832=) استفاده شد.
يافته ها: از نظر دانشجويان داروسازی، مهمترين علل تجويز و مصرف غيرمنطقي دارو شامل تمايل بيماران به خوددرماني (0/63±3/49 امتياز)، پزشک سالاري نظام سلامت و تعامل ناکافي پزشکان با داروسازان و ساير همکاران گروه پزشکي (0/71±3/41 امتياز) و پايين بودن سطح آگاهي بيماران در مورد خطرات مصرف نابجاي دارو (0/62±3/39 امتياز) بودند. همچنين در بين همه حيطه ها، امتياز حيطه مديريت و نظارت مناسب بيش از بقيه موارد به دست آمد.
نتيجه گيري: آگاهي ناکافی جامعه از مصرف صحيح داروها، تمايل به خوددرماني، تعامل ناکافي پزشکان با ساير همکاران حوزه سلامت و کمبود نظارت سازمان هاي مرتبط مديريتي و نظارتي علل اصلی تجويز و مصرف غيرمنطقی دارو در کشور مي باشند. لذا افزايش سطح آگاهي عمومي، ارتقای برنامه های آموزشی و نيز تعاملات تيم درمان، کاستن از مشکلات اقتصادي داروخانه ها و بهبود نظارت سازمان هاي مربوطه بر عملکرد گروه پزشکي کاملا ضروری است.