نقش تجارب آسیب‌زای دوران کودکی، سبک دلبستگی و باورهای فراشناختی در پیش­بینی نشانه‌های اختلال اضطراب بیماری در دانشجویان دانشگاه تبریز: یک مطالعه مقطعی

چکیده

زمینه. اختلال اضطراب بیماری یکی از اختلالات شایع روان‌پزشکی است. با وجود شیوع بالای این اختلال مطالعات کم و ناشناخته‌های فراوانی درباره آن وجود دارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تجارب آسیب‌زای دوران کودکی، سبک دلبستگی و باورهای شناختی در نشانه‌های اختلال اضطراب بیماری انجام ‌شده است.
روش کار. در این پژوهش توصیفی- مقطعی تعداد 395 (71 پسر، 324 دختر) نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز در مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به‌صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل شاخص وایتلی برای سنجش اضطراب بیماری، پرسشنامه باورهای فراشناختی، چک‌لیست تجارب آسیب‌زای زندگی برای ارزیابی تجارب آسیب‌زای دوران کودکی و پرسشنامه‌ی تجارب در روابط نزدیک- فرم تجدیدنظر شده برای ارزیابی دلبستگی استفاده شدند. پس از اخذ مجوزهای لازم و همچنین بررسی معیارهای ورود و خروج، شرکت‌کنندگان به تکمیل پرسشنامه‌ها اقدام نمودند.
یافته‌ها. میانگین سنی پسران 27/2 با انحراف استاندارد 8/54 و میانگین سنی دختران 25/24 با انحراف استاندارد 6/84 بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد تجارب آسیب‌زای دوران کودکی 0/289 (0/01>P)، دلبستگی اضطرابی 0/402 (0/01>P) و باورهای فراشناختی 0/418 (0/01>P) همبستگی مثبت و معنی‌دار با اضطراب بیماری دارند. نتایج رگرسیون چندگانه به روش هم‌زمان نشان داد که متغیرهای پژوهش 29 درصد از تغییرات نشانه‌های اختلال اضطراب بیماری را به‌طور معنی‌داری پیش‌بینی می‌کنند و تجارب آسیب‌زای دوران کودکی، دلبستگی اضطرابی و باورهای فراشناختی به ترتیب با ضرایب بتای 0/22، 0/18 و 0/27 قادر هستند تغییرات مربوط به نشانه‌های اختلال اضطراب بیماری را به‌صورت معنی‌داری پیش‌بینی كنند.
نتیجه‌گیری. عوامل مختلف بین فردی و فراشناختی می‌تواند در ایجاد نشانه‌های اختلال اضطراب بیماری نقش داشته باشد لیکن مطالعات مختلفی نیاز است تا نقش رویکردهای مختلف را در قالب روابط علّی-ساختاری بررسی نموده و همچنین مطالعات کارآزمایی جهت تدوین پروتکل‌های درمانی انجام شود.