پوشش همگاني بيمه درمان و دلايل عدم پوشش بيمه درمان در ايران: تحليل ثانويه مطالعه ملي

چکیده

زمينه و اهداف : دستيابي به پوشش همگاني يکي از اهداف اساسي سيستم بهداشتي درماني تمام کشور مي باشد. علي رغم اين که در ايران از سال 1373 قانون پوشش همگاني خدمات درماني در کشور به اجرا در مي آيد، متأسفانه هنوز به پوشش همگاني دسترسي پيدا نکرديم و همچنين آمار و ارقام متفاوتي در زمينه افراد تحت پوشش صندوق هاي بيمه اي کشور در ساليان گذشته وجود دارد. مطالعه حاضر با تحليل داده هاي يک مطالعه پيمايش ملي، به روشن شدن وضعيت پوشش بيمه درمان پايه در کشور مي پردازد و عوامل مؤثر بر نداشتن بيمه درمان در ميان خانوارهاي ايراني را مورد بررسي قرار مي دهد.

مواد و روش ها : در اين مطالعه،داده هاي پيمايش ملي با عنوان "بررسي چگونگي بهره مندي جامعه از خدمات سلامت" که در سال 1387 توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي از يک نمونه102000 نفري جمعيت خانوارهاي ايران جمع آوري شده بود،مورد تحليل قرار گرفتند و پايگاههاي داده داخل و خارج از کشور مانند Scopus ,Pubmed,SID و Iranmedex و همچنين پايگاه داده مرکز آمار ايران، فصل نامه ها و گزارشات سازمان تأمين اجتماعي،به ترتيب براي بررسي مقالات مربوط به عوامل مؤثر بر گسترش و عدم گسترش بيمه درمان وهمچنين دستيابي به آمار و اطلاعات وضعيت بيمه درمان در کشور بررسي شدند. مديريت داده ها در فضاي نرم افزارExcel صورت گرفت.

يافته ها: 85 درصد از خانوارهاي مورد مطالعه داراي حداقل يک بيمه و 15 درصد فاقد هر گونه پوشش بيمه اي بودند. بيمه خدمات درماني بالاترين فراواني(59.27 درصد) و بيمه خصوصي پايه پايين ترين فراواني (0.2 درصد) پوشش بيمه اي براي خانوارها را فراهم مي کنند. 51 درصد از خانوارها عدم توانايي مالي، 13درصد عدم نياز به بيمه درمان پايه، 12درصد عدم شناخت و اطلاعات کافي در زمينه بيمه شدن، 12درصد بيکاري، 10درصد فرار کارفرما از بيمه کردن کارگران خود و 2درصد بي¬فايده بودن بيمه را از علتهاي مؤثر بر عدم بيمه بودن خود و خانواده شان اعلام کرده اند.

بحث و نتيجه گيري : عليرغم اهميت بالاي داده ها و اطلاعات مربوط به بيمه شده ها براي صندوق هاي بيمه اي و سياست گذاران بيمه هاي سلامت،همچنان مشکلات فراواني درزمينه دسترسي سهل و آسان به اين اطلاعات مشاهده مي شود. تحليل داده هاي حاصل از پيمايش "چگونگي بهره مندي جامعه از خدمات سلامتي" نشان ميدهد که 15% از افراد جامعه تحت پوشش هيچ نوع بيمه اي نيستند. نقص اطلاعات و عدم وجود هماهنگي بين بيمه ها موجب ارايه پوشش بيمه مضاعف (علي-رغم عدم پوشش 15 درصدي) به برخي افراد شده است. مهم ترين عوامل بيان شده توسط خانوارها براي عدم بيمه شدن خود، به ترتيب شامل عدم توانايي مالي، عدم نياز، بيکاري، عدم شناخت نحوه بيمه شدن، فرار کارفرما از بيمه کردن کارگران و بي فايده بودن بيمه اعلام شده است، که اين عوامل بايستي توسط سياست گذاران مورد بررسي قرار گيرد.