حبیبه برزگر
1 ، شیدا سوداگر
1* ، محمدرضا صیرفی
1 ، مصطفی فرح بخش
2 ، تورج هاشمی
3 1 گـروه روانشناسی سـلامت، واحـد کـرج، دانشـگاه آزاد اسـلامی، کـرج، ایـران
2 مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
3 گـروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
زمینه. فشار خون بالا یکی از بیماریهای شایع و قابل پیشگیری در سراسر جهان بوده و مهمترین راهکار برای کنترل فشار خون، انطباق بیمار با رفتارهای خودمراقبتی است. از آنجایی که پرداختن به آموزش اصول خودمراقبتی بدون در نظر گرفتن چالشهای تغییر رفتار اثربخشی کافی نخواهد داشت و با توجه به اینکه اغلب مطالعات پیشین به آموزش خودمراقبتی اکتفا کرده و از رویکردهای روانشناختی موثر در تغییر رفتار استفاده نکردهاند، این مطالعه با هدف طراحی پروتکل مدیریت فشار خون مبتنی بر مدل فرانظری و تعیین اثربخشی آن در بیماران مبتلا به فشارخون بالا انجام خواهد شد.
روش کار. این مطالعه در دو مرحله انجام میشود. در مرحله اول، پروتکل مدیریت فشار خون مبتنی بر مدل فرانظری با استفاده از بررسی متون جامع و نظرات پانل خبرگان طراحی شده و محتوای بسته آموزشی تدوین میشود. مرحله دوم شامل مداخله و ارزشیابی اثربخشی پروتکل بر خودمراقبتی، خودکارآمدی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در بیماران مبتلا به فشارخون بالا است که به صورت آزمایشی با دو گروه مداخله و کنترل انجام خواهد شد. اطلاعات لازم با استفاده از پرسشنامههای مرتبط با خودمراقبتی، مراحل تغییر، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و خودکارآمدی گردآوری و برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS نسخه 22 استفاده خواهد شد.
نتیجهگیری. در جامعه ایران پایبندی به درمان در بیماران مبتلا به فشار خون پایین است. بنابراین اجرای پروتکل خودمراقبتی مبتنی بر تئوری جامع تغییر رفتار مانند مدل فرانظری میتواند در بهبود خودکارآمدی، خودمراقبتی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشار خون موثر باشد.
کلید واژه ها: پرفشاری خون, مدل فرانظری, خودمراقبتی