چکیده
زمینه. طراحی روش پرداخت برای کارکنان در بخش سلامت به‌ویژه پزشکان و پرستاران نسبت به سایر سازمان‌ها پیچیده‌تر است، زیرا علاوه بر ضرورت رعایت الزامات قانونی، ویژگی‌های خاص شغل پزشکی و محیط کاری پرستاری نیز باید اجرا شوند؛ پس با توجه به کمبود مطالعات مناسب در این زمینه به‌ویژه با توجه به تغییرات جدید، پژوهش حاضر با هدف بررسی اولویت‌بندی چالش‌های جبران خدمت پزشکان و پرستاران در بیمارستان‌های دولتی ایران صورت گرفت.
روش کار. در این پژوهش کاربردی، ابتدا چالش‌های موجود شناسایی شده و سپس با استفاده از روش مارکوس، اولویت‌بندی شده‌اند. جامعه پژوهش شامل مدیران و کارشناسان بیمارستانی، صاحب‌نظران روش‌های پرداخت و پزشکان و پرستاران در بیمارستان‌های دولتی بودند. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند در دسترس و داده‌ها با مصاحبه نیمه ساختارمند جمع‌آوری شدند. تعیین ملاک ها، وزن و نمره‌دهی به چالش‌ها که توسط 5 نفر از افراد خبره در حوزه پرداخت بیمارستانی صورت گرفت عبارت بودند از: کاهش انگیزه کار (25 درصد)، افت بهره‌وری (15 درصد)، هزینه اصلاح (40 درصد) و دشواری اجرایی اصلاح (20 درصد). محاسبات با نرم‌افزار Excel انجام و اولویت‌های مربوطه تعیین شدند.
یافته‌ها. در این پژوهش 16 مصاحبه انجام شد. از این تعداد 10 مصاحبه مربوط به اعضای هیئت علمی و مدیران بیمارستان در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، 3 مصاحبه از کارشناسان پرستاری در تهران و 3 مصاحبه نیز از کارشناسان وزارت بهداشت بود. بر اساس تحلیل‌ها، چهار چالش برتر در جبران خدمت پزشکان شامل «لزوم افزایش سقف پرداختی، کمبود سختی کار، تأثیر کم تمام وقتی و لزوم اصلاح پرداخت پلکانی» شناسایی شدند. همچنین، دو چالش برتر در جبران خدمت پرستاران شامل «پرداخت نامنظم کارانه، پرداخت کارانه جمعی به جای فردی» بودند.
نتیجه‌گیری. در حال حاضر در بیمارستان‌های دولتی ایران به پزشکان حقوق، مزایا و کارانه فردی و به پرستاران نیز حقوق، مزایا، کارانه جمعی و اضافه کار پرداخت می‌شود. گرچه اغلب این روش‌های جبران خدمت با چالش‌هایی همراه است، اما بیشتر چالش‌ها بر پرداخت کارانه متمرکز است. مسئولان با توجه بیشتر به چالش های اولویت دار می توانند راهکارهای لازم برای کاهش آن‌ها را یافته و باعث افزایش رضایت پزشکان و پرستاران در بیمارستان‌های دولتی ایران شوند.