زینب محمدزاده
1 ، الهام مسرت
2* ، رضا کریمی نژاد
3 1 گروه فناوری اطلاعات سلامت، دانشکده مدیریت و اطلاع¬رسانی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
2 گروه انفورماتیک پزشکی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 مدیریت توانبخشی، مرکز بهداشت تبریز، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
چکیده
همزمان با اپیدمی کووید-19 تحقیقات فراوانی در زمینه ی تسهیل و تسریع تشخیص بیماری، ایجاد واکسن و درمان های احتمالی و درک تأثیرات اجتماعی- اقتصادی این بیماری صورت گرفته است. فناوری های نوین مانند سلامت از راه دور، سلامت دیجیتال، واقعیت مجازی، سیستم های خبره و هوش مصنوعی در پیشرفت و موفقیت علوم پزشکی و مدیریت بیماری های عفونی و اپیدمی ها مانند MERS و SARS موثر بوده اند هدف این مطالعه مروری بر کاربردهای فناوری اطلاعات در کنترل و مدیریت کووید-19 می باشد. مطالعه ی حاضر یک مرور سریع است که براساس چارچوب 5 مرحله ای پیشنهادی Arksey و O'Malley انجام است . بعد از انتخاب کلیدواژه های جستجو با استفاده از کلید واژه ها و استراتژی جستجوی مناسب در پایگاه های اطلاعاتیWeb of Science, ProQuest, PubMed, Scopus, Cochrane Library و Google Scholar در تاریخ اول ماه می2020 انجام شد. از بین 6297 مقاله ی مورد بررسی، 24 مقاله برای استخراج داده ها انتخاب شدند. اکثر مطالعات انجام شده (58 درصد)، قابلیت هوش مصنوعی برای کمک به پزشکان در تشخیص بیماران مبتلا به کووید-19 و شناسایی ضایعات با استفاده از تصاویر CT را نشان دادند. سایر مطالعات سودمندی استفاده از سیستم های تله مدیسین، پرونده ی الکترونیک سلامت، سیستم های خبره و سیستم های دیده بانی را برای کاهش تماس، غربالگری سریع و مدیریت صحیح بیماران تأیید کرده اند. همچنین 46 درصد مطالعات مرتبط با کاربرد فناوری اطلاعات در مدیریت کووید-19 در کشور چین انجام شده است. با توجه به قابلیت انتقال بسیار بالای اپیدمی کووید-19، کاربرد فناوری های حوزه ی سلامت از راه دور مانند تله مدیسین به منظور رعایت فاصله ی اجتماعی ملموس تر بوده است. همچنین با توجه به مشابه بودن علائم کووید-19 با سایر بیماریهای تنفسی، سعی در ایجاد سیستم های غربالگری و تشخیص سریع به کمک هوش مصنوعی گردیده است. نتایج مطالعات کاربرد بیشتر این 2 سیستم را تأیید کرده اند. مطالعات انجام شده اثربخشی فناوری را در شناسایی سریع بیماران، خودقرنطینگی، کمک به تشخیص و پایش روند بیماری اثبات کردند.
کلید واژه ها: کووید-19, فناوری اطلاعات سلامت, مرور, تله مدیسین