ارزیابی روش­ های آموزش به مردم در زمان اپیدمی بیماری­ های واگیردار از دیدگاه مردم: یک مطالعه مقطعی

چکیده

زمینه. در دهه­ های اخیر اپیدمی بیماری های واگیردار متعددی رخ داده و علی­رغم آموزش­ هایی که متولیان سلامت به مردم ارائه می­ دهند، شواهد کافی در زمینه ارزیابی روش ­های آموزشی وجود ندارد. لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی روش‌های آموزش به مردم در زمان اپیدمی بیماری­ های واگیردار از دیدگاه مردم انجام شد.

روش کار. مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی می­ باشد که در سال 1402 در ایران انجام شد. گروه هدف مطالعه حاضر، افراد بالای 15 سال و ساکن در ایران در زمان اپیدمی­ های سال­های اخیر بودند. برای جمع ­آوری داده ­ها، یک پرسش‌نامه­ محقق ساخته، با 14 سوال طراحی شد که روایی آن از طریق محاسبه شاخص روایی محتوایی و نسبت روایی محتوایی تائید شد و همچنین پایایی آن از طریق انجام مطالعه پایلوت مورد تائید قرار گرفت. برای انتخاب شرکت­ کنندگان نیز از روش­ های نمونه­ گیری در دسترس استفاده شد. جهت جمع ­­آوری داده ­ها، پرسش‌نامه مذکور، به دو صورت الکترونیکی و حضوری در اختیار گروه هدف قرار گرفت. داده­ های جمع ­آوری شده با استفاده از نرم­افزار SPSS 24 مورد تحلیل قرار گرفتند. مقدار P-value کمتر از ۰۵/ ۰ معنی­ دار تلقی گردید.

یافته‌ها. در مجموع 278 نفر در مطالعه حاضر شرکت کردند که اکثر آنان زن بودند (9/ 61 درصد). میانگین سنی شرکت­ کنندگان 33/9 سال بود. تحصیلات اکثر شرکت­ کنندگان، کارشناسی بود (43/2 درصد). براساس نتایج مطالعه حاضر، شبکه‌های اجتماعی به­ عنوان پرکاربردترین (76/8 درصد) و اثرگذارترین (87/6 درصد) منبع دریافت آموزش­ ها در دوران اپیدمی بیماری‌های واگیردار بود. همچنین بر اساس نظرات شرکت­ کنندگان، عملکرد شبکه­ های اجتماعی نیز بهتر از سایر منابع اطلاعاتی بود (78 درصد). آموزش­های چهره­ به ­چهره توسط کارکنان سلامت به ­عنوان مورد اعتمادترین منبع آموزشی بود (81/6 درصد) و شرکت­ کنندگان این روش را بیشتر از سایر روش ­ها به دیگران توصیه می­ کردند (82/4 درصد). مصاحبه با متخصصان حوزه سلامت و ارائه آموزش ­های حضوری توسط کارکنان سلامت به‌عنوان اثربخش­ ترین شیوه های آموزشی از نظر مردم بودند (60/4 درصد). همچنین مطابق با نتایج، رابطه­ دار معکوسی بین سن و منابع اطلاعاتی مانند اینترنت، شبکه­ های اجتماعی و روزنامه بود.

نتیجه‌گیری. براساس نتایج مطالعه حاضر، نظارت بیشتر بر محتواهای ارائه شده در شبکه­ های اجتماعی (با توجه به استفاده بیشتر و اعتماد پایین به آن‌ها) و استفاده از متخصصین نظام سلامت در ارائه آموزش­ های عمومی اثربخش توصیه می­ گردد.