بهبود سلامت دهان و دندان کودکان: مطالعه کیفی ارائه خدمات دندانپزشکی و راهبردهای بهینه‌سازی آن

چکیده

زمینه. بهداشت دهان و دندان یکی از مولفه‌های سلامت عمومی است، اما آمارها و شاخص‌ها نشان‌دهنده بهبود سلامت دندان در ایران در سال‌های اخیر نبوده است. لازمه ارتقای کیفیت خدمات دندان‌پزشکی در کشور آگاهی همه جانبه از وضعیت ارائه خدمات دندان‌پزشکی است. لذا مطالعه حاضر به ارزیابی خدمات‌رسانی دندان‌پزشکی به کودکان در شهرستان تبریز در پنج سال اخیر و ارائه راهکارهایی برای بهبود این خدمات پرداخته است.
روش کار. مطالعه حاضر از نوع کیفی است که با رویکرد پدیدارشناسی در سال 1400 در شهرستان تبریز انجام شده است. در این مطالعه از بحث گروهی متمرکز با 13 نفر و مصاحبه‌های انفرادی نیمه ساختار یافته با شش نفر جهت جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد که از این 19 نفر 11 نفر دندانپزشک عمومی و 5 نفر دندانپزشک متخصص اطفال بودند. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل هفت مرحله‌ای پدیدارشناسی دیکلمن تجزیه و تحلیل گردید و مضامین اصلی و فرعی طبقه‌بندی شدند.
یافته‌ها. در مجموع شش مضمون اصلی و 33 مضمون فرعی استخراج شد. مضامین اصلی شامل تولیت و رهبری، ارائه خدمات، نیروی انسانی، امکانات و تجهیزات، ثبت اطلاعات و مسائل اقتصادی بودند. هفت مضمون فرعی در مضمون تولیت و رهبری، هشت مضمون فرعی در مضمون ارائه خدمات، هفت مضمون فرعی در مضمون نیروی انسانی، یک مضمون فرعی در مضمون امکانات و تجهیزات با تاکید بر کافی و مناسب بودن آن، پنج مضمون فرعی در مضمون ثبت اطلاعات که نشانگر ضعف آن بود و پنج مضمون فرعی در مضمون مسائل اقتصادی استخراج شد.
نتیجه‌گیری. تامین تجهیزات و امکانات دندان‌پزشکی از مهم‌ترین نقاط قوت و ناکافی بودن ارائه خدمات پیشگیرانه و آموزشی دندان‌پزشکی به کودکان و مشکلات در ثبت و به‌کارگیری اطلاعات سلامت از اصلی‌ترین نقاط ضعف در ارائه خدمات دندان‌پزشکی به کودکان در شهرستان تبریز در 5 سال اخیر بودند.