تعیین‌کننده‌های رفتارهای پیشگیری‌کننده از پوکی استخوان در زنان یائسه: کاربرد مدل اعتقاد بهداشتی

چکیده

زمینه. پوکی استخوان بیماری خاموش عصر حاضر است که با توجه به میزان ابتلای بالای زنان به این بیماری و عوارض ناشی از آن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این بیماری قابل پیشگیری است. هدف از این مطالعه، بررسی تعیین‌کننده‌های رفتارهای پیشگیری از پوکی استخوان با استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی در زنان یائسه بود.

روش کار. پژوهش حاضر مطالعه مقطعی- تحلیلی است که روی 185 زن یائسه شهر سراب در سال 1402 انجام گرفت. نمونه‌گیری به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای بود. داده‌ها پس از جمع‌آوری از طریق پرسش‌نامه‌های استاندارد مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی در خصوص پوکی استخوان، با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 25 و آزمون‌های تی مستقل، آنووا و رگرسیون تجزیه و تحلیل شدند.

یافته‌ها. بر اساس نتایج آزمون همبستگی بین سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی، بین موانع درک شده با آگاهی، حساسیت درک شده، شدت درک شده و منافع درک شده ارتباط آماری معنی‌داری وجود داشت (05/ 0>P). بر اساس نتیجه رگرسیون خطی در مدل دوم، با اضافه شدن سازه‌ها به ویژگی‌های دموگرافیکی قابلیت پیش‌بینی‌کنندگی به 37 درصد رسید و آگاهی، قوی‌ترین پیش‌بینی‌کنندگی را به خود اختصاص داد (316/ 0 β=).

نتیجه‌گیری. یافته‌های این تحقیق تاثیر و کارایی مدل اعتقاد بهداشتی را در اتخاذ عملکردهای پیشگیری‌کننده از پوکی استخوان تایید کرد. با توجه به سالمندی جمعیت در ایران و به‌دنبال آن رشد فزاینده پوکی استخوان ناشی از یائسگی در زنان، نتایج پژوهش حاضر می‌تواند در جهت کاهش موانع درک شده، افزایش آگاهی، حساسیت درک شده، شدت درک شده و منافع درک شده استفاده شود. پیشنهاد می‌شود در کنار سایر مراقبت‌های انجام شده در مراکز سلامت، مراقبت‌های ویژه‌ برای زنان یائسه در نظر گرفته شود تا تمام زنان یائسه تحت پوشش قرار گرفته و به مراکز سلامت مراجعه نمایند.