علی بیرانوند
1* ، مهناز صمد بیک
2 ، علی اکبر خاصه
1 1 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 گروه فناوری اطلاعات سلامت، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی لرستان، لرستان، ایران
چکیده
زمینه و اهداف: شناسایی ساختار دانش و ترسیم نقشه ی راه در حوزه های مختلف دانش بشری می تواند مسیر حرکت محققان را برای مطالعات پیش رو روشن نماید. به همین منظور پژوهش حاضر با رویکرد تحلیل شبکه و دیداری سازی علم، به ترسیم ساختار فکری دانش در حوزه ی مدیریت و فناوری اطلاعات سلامت پرداخته است.
مواد و روش ها: این پژوهش از نوع کاربردی است که با استفاده از تکنیک هم واژگانی انجام شده است. جامعه ی این پژوهش شامل 35914 رکورد ثبت شده در پایگاه وب او ساینس در بازه ی زمانی 2007 تا 2016 می باشد. به منظور بررسی دقیق تر، این بازه ی زمانی به 2 دوره ی 5 ساله (2007-2011 و 2012-2016) تقسیم شده است. تمامی رکورهای بازیابی شده در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته و نمونه گیری صورت نگرفته است.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که در دوره ی 5 ساله ی اول زوج های کلیدواژه ای "E-Health and Telemedicine" و در دوره 5 ساله ی دوم کلیدواژه های "Computers and Medical Records"بیشترین هم رخدادی را داشته اند. خوشه بندی سلسله مراتبی منجر به شکل گیری تعداد 8 خوشه ی موضوعی در 5 ساله ی اول و 5 خوشه ی موضوعی در 5 ساله ی دوم گردید که موضوعات این خوشه ها عبارتند از: متن کاوی، بهداشت شخصی، اطلاعات سلامت، اطلاعات پزشکی، اطلاع رسانی بهداشتی، کیفیت زندگی، تصویربرداری پزشکی، سلامت عمومی، آموزش پزشکی، مراقبت سلامت، انتخاب ویژگی و شبیه سازی.
نتیجه گیری: در دوره زمانی مورد مطالعه بیشترین تعداد مقالات نوشته شده در حوزه ی مدیریت و فناوری، اطلاعات سلامت بوده و موضوعاتی از قبیل شبیه سازی، تصویربرداری پزشکی، اطلاع رسانی پزشکی کمتر مورد توجه نویسندگان قرار گرفته اند. این نتایج نشان می دهد که جبهه ی تحقیقات به سمت موضوعات آموزشی و سلامت عمومی گرایش پیدا کرده است.
کلید واژه ها: انفورماتیک پزشکی, علم سنجی, تحلیل هم واژگانی, ترسیم ساختار دانش