بررسي تنوع رژيم غذايي در بيماران مبتلا به سلياک در آذربايجان شرقي: مطالعه­ ی مقطعي

چکیده

زمينه و اهداف: با توجه به محدوديت­ هاي بالاي رژيم فاقد گلوتن، به نظر مي­ رسد تنوع رژيم بيماران مبتلا به سلياک تحت تأثير قرار مي­ گيرد؛ لذا جهت ارائه ­ی توصيه­ هاي رژيمي اختصاصي به اين بيماران نياز است مطالعه اي در زمينه­ ی بررسي تنوع رژيم اين بيماران انجام گيرد. بنابراین هدف از مطالعه­ ی حاضر، بررسي نمره­ ی تنوع رژيمي در بيماران بزرگسال مبتلا به سلياک مي ­باشد.
مواد و روش ­ها: در اين مطالعه­ ي مقطعي، 130 بيمار بزرگسال مبتلا به سلياک به صورت تصادفي از ليست بيماران ثبت­ شده در مرکز ثبت بيماران سلياک استان آذربايجان شرقي انتخاب شدند. از پرسش­نامه ­ی تکرر غذايي 80 موردي براي تعيين مصرف مواد غذايي استفاده شد. جهت تعيين نمره­ ی تنوع رژيم، مواد غذايي به 5 گروه اصلي و 23 زير گروه تقسيم شده و اگر فردي حداقل نصف سروينگ توصيه شده از آن گروه يا زيرگروه را مصرف نمايد، به عنوان مصرف ­کننده در نظر گرفته مي­شود. نمره­ ي کل بين 0 تا 10 و نمره­ ي هر زير گروه بين 0 تا 2 است. مقادير بالاتر نمره­ ي تنوع رژيمي نشان­دهنده­ ي تنوع بيشتر بوده و نمره­ ی تنوع رژيمي <3 نشان­دهنده ­ي تنوع کم، 3-5 تنوع متوسط و بيشتر از 6 تنوع بالاي رژيم بود. جهت آناليز آماري از نرم­افزار SPSS استفاده شد و براي مقايسه­ ی نمره­ ي تنوع رژيمي در 2 گروه بيماران پاي­بند به رژيم و غيرپاي­بند به رژيم از آزمون کوواريانس با تعديل بر عوامل مخدوش­ کننده شامل سن، جنس، نمايه­ ی توده ی بدني، دريافت انرژي، مدت زمان بيماري و دريافت رژيم فاقد گلوتن استفاده شد.
يافته­­ ها: ميانگين سني بيماران 8/61±36/74 سال بود. ميانگين نمره­ ي کل تنوع رژيمي 1/36±3/97 بود. بيشترين نمره ­ی تنوع رژيمي مربوط به گروه ميوه ­ها (0/68±1/42) و کمترين نمره­ ي تنوع رژيمي مربوط به گروه گوشت (0/46±0/40) بود. نتايج آزمون کواريانس نشان داد که تفاوت معني­ داري بين 2 گروه پاي­بند و غيرپاي­بند به رژيم فاقد گلوتن از نظر نمره­ ي شاخص کل تنوع رژيم و زيرگروه­ هاي تشکيل­ دهنده ­ي آن وجود نداشت (P>0/05). نمره ­ی کل تنوع رژيمي در 22/5 درصد بيماران زير 3، در 73/3 درصد از بيماران بين 3 تا 5 و در 4/16 درصد بيماران 6 و بالاتر از آن بود.
نتيجه­ گيري: براساس نتايج مطالعه ­ی حاضر، بيماران مبتلا به سلياک از نظر شاخص تنوع مصرف انواع مختلف گروه­ هاي غذايي نمره­ ی پاييني داشتند؛ لذا از نظر عملي بايد آموزش ­هاي لازم براي بيماران مبتلا به سلياک از نظر استفاده از جايگزين­ هاي بدون گلوتن جهت افزايش تنوع رژيمي ارائه گردد.

کلید واژه ها: بيماري سلياک, رژیم, رژيم فاقد گلوتن, افراد سالم