چکیده
زمینه. تحول دیجیتال به تغییرات ناشی از پیاده‌سازی فناوری‌های دیجیتال در تمامی ابعاد زندگی انسان اشاره دارد. پژوهش حاضر با هدف واکاوی عوامل مؤثر بر پذیرش تحول دیجیتال توسط کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، بر مبنای نظریه اشاعه نوآوری راجرز انجام شده است.
روش کار. در این پژوهش توصیفی-همبستگی، 220 نفر از کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به روش سرشماری شرکت کردند. گردآوری داده‌ها در سه‌ماهه سوم سال ۱۴۰۳ انجام شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود که روایی آن با استفاده از نظرات 5 نفر از متخصصان و صاحب‌نظران رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی و علوم اجتماعی و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 934/ 0 تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی شامل تحلیل عاملی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره از نرم‌افزار SPSS26 بهره گرفته شد.
یافته‌ها. در پژوهش حاضر، از پنج دسته پذیرندگان نوآوری، چهار دسته (نوآوران، نخستین پذیرندگان، اکثریت اولیه و اکثریت ثانویه) شناسایی شد و دسته دیرپذیران مشاهده نشد. یافته‌های پژوهش نشان داد ویژگی‌های مزیت نسبی، آزمون‌پذیری، پیچیدگی، سازگاری و مشاهده پذیری، مهم‌ترین ویژگی‌های تحول دیجیتال هستند که از طریق تحلیل عاملی شناسایی شدند. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که از میان متغیرهای پیش‌بین، متغیرهای مشاهده‌پذیری و سازگاری پیش‌بین‌های معنی‌دار در پذیرش تحول دیجیتال هستند که در مجموع 26 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می‌کنند.
نتیجه‌گیری. پژوهش حاضر نشان داد میزان پذیرش تحول دیجیتال در میان کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی بالاتر از سطح متوسط بوده و نگرش آنها نسبت به تحول دیجیتال مثبت است. اکثر شرکت‌کنندگان به‌عنوان نخستین پذیرندگان تحول دیجیتال شناسایی شدند. علاوه بر این، پنج ویژگی مؤثر بر پذیرش نوآوری که با نظریه اشاعه نوآوری راجرز مطابقت داشتند، در این مطالعه نیز شناسایی و تأیید شدند. این نتایج پیامدهای مهمی برای سیاست‌گذاران و مدیران به همراه دارد و بر اهمیت توجه به ویژگی‌های سازگاری و مشاهده‌پذیری تحول دیجیتال، در تسریع آهنگ پذیرش تأکید می‌کند.