چکیده
زمینه. انرژی مهم ترین پیشنیاز توسعه و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی هر کشوری است. با اینحال، پرداخت یارانه به انرژی و مصرف بی رویه آن در سال های اخیر منجر به مشکلات زیست محیطی زیادی از جمله آلودگی هوا و تشدید اثرات گلخانه ای و آسیب های بهداشتی شده است. لذا هدف اصلی مطالعه، مقایسه گزینه های مختلف پرداخت یارانه های انرژی در ایران بود.
روش کار. این مطالعه از نوع توصیفی-کاربردی است که بر پایه روش AHP طراحی و با استفاده از نرمافزار Expert Choice-11 انجام شد. در این مطالعه 3 گزینه "اصلاح پرداخت یارانه های انرژی (به صورت تعدیل شده)"، "توقف پرداخت یارانه های انرژی" و "ادامه پرداخت به شکل کنونی" بر اساس 12 معیار بهداشتی و زیست محیطی مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته‌ها. بر اساس نتایج، گزینه "اصلاح پرداخت یارانه های انرژی (به صورت تعدیل شده)" با وزن نسبی 503/ 0 به‌عنوان گزینه برتر پرداخت یارانه های انرژی در کشور انتخاب شد. گزینه های "توقف پرداخت یارانه های انرژی" و "ادامه پرداخت به شکل کنونی" به ترتیب با وزن های نسبی 377/ 0 و 119/ 0 در رتبه های بعدی قرار گرفتند. میزان ضریب سازگاری کلی، برابر و کمتر از 03/ 0 به‌دست آمد که نشان از درستی تصمیمات گرفته شده بود.
نتیجه‌گیری. بر اساس یافته ها، می توان نتیجه گرفت که اصلاح پرداخت یارانه های انرژی باعث می شود منابع مالی را به‌صورت کارآمدتری مورد استفاده قرار داد و در جهت ارتقای خدمات بهداشتی و درمانی، یارانه امنیت غذایی، توسعه آموزش، توسعه حمل‌ونقل عمومی و انرژی‌های تجدیدپذیر صرف نمود. علاوه بر این، این گزینه می تواند برای کنترل روند افزایشی مصرف انرژی و مشکل ناترازی انرژی در کشور و بهبود شاخص های بهداشتی و زیست‌محیطی به ویژه آلودگی هوا اعمال شود.