تلفیق سلامت و زندگی شهری: نگاهی بر جعبه ابزار تحرک فعال سازمان جهانی بهداشت از منظر نظام مراقبت‌های بهداشتی اولیه و رویکرد شهر سالم

چکیده

کتاب "ترویج پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری: جعبه‌ابزاری از گزینه‌های سیاستی" (نوشته فیونا بول، ماریکن لئورز، و جوانا ویلومسن)، که توسط سازمان جهانی بهداشت منتشر شده است، نقشه راهی راهبردی و مبتنی بر شواهد برای ادغام پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری در سیاست‌های ملی و محلی، برنامه‌ریزی شهری و ارتقای سلامت ارائه می‌دهد (1). این جعبه ابزار به‌خوبی با ارزش‌های اصلی مراقبت‌های بهداشتی اولیه (PHC) شامل عدالت، مشارکت جامعه، همکاری بین‌بخشی و مراقبت جامع و مردم‌محور همسو بوده و از جنبش شهرهای سالم (HCs)، که به دنبال ایجاد محیط‌هایی ایمن، سالم و رفاه‌محور برای همه هستند، پشتیبانی می‌کند.

جعبه ابزار تحرک فعال شامل هفت حوزه سیاستی کلیدی است که در ادامه، هم‌راستایی هر یک از این هفت سیاست با ارزش‌ها و اصول PHC و اهداف ابتکار شهرهای سالم سازمان جهانی بهداشت بررسی می‌شود.

۱. ادغام تحرک فعال در تمامی سیاست‌ها
جعبه ابزار فوق به‌دنبال گنجاندن تحرک فعال در راهبردهای حمل‌ونقل، سلامت، آموزش و برنامه‌ریزی شهری است. این رویکرد بازتابی از اصل "همکاری بین‌بخشی" در PHC و استراتژی "سلامت در همه سیاست‌ها" در شهرهای سالم است (2،3).

۲. فراهم سازی شبکه زیرساخت‌های ایمن
طراحی شبکه‌های پیاده‌رو و دوچرخه‌سواری متصل و مرتبط، عدالت و دسترسی‌پذیری را ارتقا داده و امکان مشارکت گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان، سالمندان و ساکنان مناطق کم‌درآمد را در فعالیت بدنی و استفاده ایمن از خدمات و مراقبت‌ها فراهم می‌سازد (4).

۳. خیابان‌های فراگیر و ایمن
خیابان‌ها و معابری که برای همه کاربران با هر سن، جنس یا توانایی طراحی شده‌اند، بازتابی از طراحی مردم‌محور، به عنوان ارزش کلیدی PHC، و توسعه شهری فراگیر، از ارکان شهرهای سالم هستند (5،6).

۴. تغییر رفتار و فرهنگ ایمنی
کارزارهای آموزشی و اجرای قوانین ایمنی جاده‌ای به افزایش سواد سلامت و مشارکت فعال جامعه کمک می‌کند؛ اصولی که در هر دو رویکرد PHC و شهرهای سالم نقش اساسی دارند (7).

۵. اولویت دادن به تحرک فعال
اختصاص فضای مناسب برای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، بیانگر تمرکز PHC بر تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت و تلاش شهرهای سالم برای ارتقای عدالت شهری و پایداری است (8، 9).

6. ادغام با حمل‌ونقل عمومی

یکپارچه‌سازی و ادغام چندبعدی حمل‌ونقل عمومی، استمرار مراقبت‌ها و دسترسی به خدمات PHC را تقویت کرده و به کاهش آلودگی هوا و ایجاد محیط زیست‌ شهری پایدار و مقاوم کمک می‌کند (10-12).

7. ترویج و مشوق‌ها

ایجاد برنامه‌های جامعه‌محور برای ترویج و مردمی کردن پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، مشارکت فعال مردم را تشویق می‌کند که از اصول اساسی PHC و شهرهای سالم است (13).

توانمندسازها و تقویت سیستم

جعبه ابزار فوق، حکمرانی بین‌بخشی، ظرفیت‌سازی، پشتیبانی قانونی، تأمین مالی و مشارکت فعال جامعه را به‌عنوان عوامل کلیدی موفقیت معرفی می‌کند. این عوامل با رویکردهای مبتنی بر "تفکر سیستم‌ها" و نگاه "حکمرانی یکپارچه و جامعه یکپارچه"، که در احیای PHC و توسعه شهرهای سالم ضروری هستند، همخوانی دارند (14).

عدالت در سلامت، پیشگیری و پایداری

جعبه ابزار فوق با ترویج حمل‌ونقل غیر موتوری، به پیشگیری از بیماری‌ها، افزایش تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی، و تحقق پوشش همگانی سلامت (UHC) کمک می‌کند. همچنین با امکان‌پذیر کردن "انتخاب‌های سالم" در دسترس و ایمن برای همه، نابرابری‌های سلامت را کاهش داده و به تحقق شعار دیرینه PHC ، یعنی "سلامت برای همه"، تعهد پوشش همگانی سلامت به "هیچ‌کس نباید فراموش شود"، و چشم‌انداز شهرهای سالم برای ایجاد "شهرهایی فراگیر، ایمن، مقاوم و پایدار" (هدف 11 از اهداف توسعه پایدار) کمک می‌کند (14).

در یک جمع‌بندی کلی می‌توان بیان داشت که پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری فقط به عنوان گزینه‌های حمل‌ونقل محسوب نمی‌شوند؛ آن‌ها مداخلاتی برای سلامت عمومی، ابزارهایی برای عدالت شهری، و راه‌هایی برای تحقق شهرهای سالم‌تر هستند. جعبه ابزار تحرک فعال سازمان جهانی بهداشت، به‌دنبال توانمندسازی سیاست‌گذاران و جوامع برای ساخت آینده‌ای درخشان است، که در آن به‌جای خودروها انسان‌ها در مرکز برنامه‌ریزی‌های شهری و بهداشتی قرار دارند؛ آینده‌ای که کاملاً با ارزش‌های مراقبت‌های بهداشتی اولیه و اهداف شهرهای سالم هم‌راستا می‌باشند.