تأثیر آزمون­ های استدلالی و یادگیری مبتنی بر مسئله بر تفکر انتقادی فراگیران تحصیلات تکمیلی علوم پایه

چکیده

زمينه و اهداف: مهارت ­های تفکر انتقادی به صورت خودانگیخته آموخته نمی‌شود، آموزش عالی بایستی از طریق ادغام مهارت­ های تفکر انتقادی در برنامه‌های آموزشی، قابلیت­ های تفکر انتقادی را در فراگیران تقویت نماید. هدف این مطالعه بررسی تأثیر یادگیری مبتنی بر مسئله و آزمون­ های استدلالی بر تقویت مهارت ­های تفکر انتقادی فراگیران قبل و بعد از مداخله ­ی آموزشی در دانشجویان علوم پایه مقطع تحصیلات تکمیلی می‌باشد.
مواد و روش­ ها: این مطالعه یک مطالعه­ ی نیمه تجربی می‌باشد که در سال 1398 در دانشگاه‌هاي علوم پزشکی تبریز و ایران انجام گرفته است. شرکت‌کنندگان در مطالعه، دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های آموزش پزشکی و کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی بودند. تأتیر یادگیری مبتنی ‌بر ‌مسئله و به کارگیری آزمون­ های استدلالی در میزان تفکر انتقادی فراگیران قبل و بعد از مداخله ­ی آموزشی؛ با استفاده از پرسش­نامه­ ی تفکر انتقادی کالیفرنیا بررسی شده است. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم­افزارSpss19 انجام گرفته است. جهت بررسي آمار توصيفي از روش­ هاي آماري از قبيل فراواني، درصد و ميانگين انحراف معيار استفاده شده ‌است و سطح معناداری داده‌ها با استفاده از آزمون ناپارامتریک ویلکاکسون بررسی شده است.
يافته ­ها: میزان تفکر انتقادی فراگیران در رشته­ ی آموزش پزشکی قبل از مداخله­ ی آموزشی در حد متوسط (01/92±9/2) و در رشته­ ی کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی ضعیف (0/95±6/80) بود. بعد از مداخله­ ی آموزشی به طور معناداری میزان تفکر انتقادی فراگیران در هر 2 رشته بالا رفته ‌است. در حیطه­ ی تحلیل میزان تفکر انتقادی در هر 2 رشته قبل از مداخله­ پایین‌تر از سایر حیطه­ ها بود که بعد از مداخله ­ی آموزشی بالاتر از سایر حیطه ­ها بود.
نتيجه­ گيري: مطالعه­ ی حاضر نشان داد که مداخلات طراحی آموزشی در حیطه­ ی روش­ های تدریس و ارزیابی منجر به تقویت مهارت ­های تفکر انتقادی فراگیران می­ گردد. سیستم آموزشی با به کارگیری روش­ های نوین ارزیابی و تدریس می­ تواند مهارت­ های تفکر انتقادی فراگیران را ارتقا دهد و دانشجویان نقاد با توانایی خلق ایده ­های نو تربیت نماید.

کلید واژه ها: تفکر انتقادی, ارزیابی دانشجو, یادگیری مبتنی بر مسئله, آزمونهای استدلالی, دانشجویان تحصیلات تکمیلی, علوم پایه