بررسی امکان‌سنجی استفاده از شواهد ارزشیابی اقتصادی در حوزه دارویی نظام سلامت ایران: دیدگاه ذینفعان

چکیده

زمینه. شواهد و مطالعات ارزشیابی اقتصادی می‌تواند سیاست‌ها و تصمیمات در حوزه دارویی نظام سلامت را بهبود داده و از اتلاف منابع و سیاست‌های مبتنی بر آزمون و خطا جلوگیری نماید و دسترسی بیماران به دارو را بهتر از گذشته نماید. لذا مطالعه حاضر با هدف مطالعه امکان‌سنجی استفاده از شواهد ارزشیابی اقتصادی در بخش دارو در نظام سلامت ایران انجام گردید.

روش کار. مطالعه‌ی حاضر یک مطالعه کیفی است که از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته با ذینفعان صورت پذیرفت. جامعه آماری؛ افراد صاحب‌نظر در حوزه داروسازی، مدیریت، سیاست‌گذاری و اقتصاد سلامت و اقتصاد مدیریت دارو بودند که در زمینه این موضوع فعالیت داشتند. معیارهای ورود افراد به پژوهش شامل شاغل بودن در زمینه‌های مرتبط با تصمیم‌گیری، دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی ارشد، دارا بودن اطلاعات کافی و کامل در زمینه موضوع تعیین شد. نمونه‌گیری به صورت هدفمند و متشکل از 29 نفر از متخصصین سیاست‌گذاری و اقتصاد سلامت و اقتصاد مدیریت دارو و داروسازی بود. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده و کدگذاری آنها با کمک نرم‌افزار 11 MAXQDA انجام شد.

یافته‌ها. در راستای شناسایی موانع و تسهیل‌گر‌های استفاده از شواهد ارزشیابی اقتصادی در حوزه دارویی نظام سلامت، یافته‌های مطالعه در 3 بخش اصلی (ویژگی‌های تولید و استخراج شواهد و اطلاعات، مکانیسم‌ها و الزامات به کار‌گیری شواهد، فرصت‌ها و مزایای به کارگیری شواهد) و 11 بخش فرعی شناسایی و استخراج گردیدند.

نتیجه‌گیری. فراهم ساختن همه تسهیل‌کننده‌ها و مکانیسم‌های اشاره شده در یافته‌های مطالعه، برای ایجاد یک ارزشیابی اقتصادی صحیح و مدیریت مبتنی بر شواهد لازم و ضروری هستند. همچنین حذف موانع مدیریت مبتنی بر شواهد، زمینه‌ی اجرای الگوی مناسب مدیریت مبتنی بر شواهد را فراهم نموده و می‌تواند در تولید منابع شواهد و استفاده از آن‌ها کمک کننده باشد.