چکیده
زمینه. درک جامع از سیستم پرستاری ایران، مسیر آینده آن، و همچنین شناسایی و مقایسه تولیدات علمی در حوزه تحقیقات پرستاری در سطح کشور، از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین این مطالعه با هدف تحلیل کتابسنجی مقالات پژوهشگران ایرانی در حوزه پرستاری در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس انجام شد.
روش کار. این پژوهش با بهره‌گیری از تکنیک‌های تحلیل کتابسنجی انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل تولیدات علمی محققان ایرانی در حوزه پرستاری است که در پایگاه استنادی وب آو ساینس نمایه شده‌اند. داده‌ها در تاریخ 16 مهر 1402 از مجموعه هسته‌ای وب آو ساینس جمع‌آوری شدند و برای انتشارات مرتبط، دوره زمانی بین سال 1972 (از آغاز ثبت داده‌ها) تا 8 اکتبر 2023 (تاریخ جمع‌آوری داده‌ها) مورد غربالگری قرار گرفتند. در ادامه جهت تحلیل کتابسنجی از نرم‌افزارهای اکسل و بیبلیوشاینی و جهت ترسیم نقشه‌های علمی از نرم‌افزار VOS Viewer استفاده شده است.
یافته‌ها. در مجموع 3527 مدرک بازیابی شد. نتایج نشان داد که روند رشد مدارک صعودی و آغاز انتشار از سال 1972 بوده است. بیشترین مدرک در سال 2021 به تعداد 515 مورد بوده است. مقالات اورجینال بیشترین نوع را به خود اختصاص داده و تعداد محدودی از مدارک تک نویسنده بودند. در مجموع 44/ 20 درصد مقالات با همکاری بین‌المللی بوده است. فضل‌الله احمدی و عیسی محمدی به‌عنوان دو نویسنده پرکار در حوزه پرستاری، و دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی اصفهان و علوم پزشکی تبریز به‌ترتیب سه موسسه برتر در تولید مدارک علمی در حوزه پرستاری شناخته شدند. از منظر شبکه‌های همکاری بین‌المللی در تحقیقات پرستاری، بیشترین همکاری‌ها بین ایران و ایالات متحده آمریکا، و در رتبه بعدی بین ایران و استرالیا صورت گرفته است. تحلیل کلمات کلیدی نیز نشان داد که واژه‌های "مراقبت"، "سلامت" و "پرستاران" پرتکرارترین کلمات کلیدی مورد استفاده توسط پژوهشگران بوده‌اند. همچنین، تحلیل شبکه هم‌رخدادی کلمات نشان داد که بیشترین هم‌رخدادی بین دو کلیدواژه "ایران" و "پرستاری" با ۱۴۷ رخداد بوده است.
نتیجه‌گیری. رشد مداوم تحقیقات پرستاری ایران بر نقش مهم آن در دانش مراقبت‌های بهداشتی منطقه‌ای و جهانی تاکید دارد. این مطالعه کتابسنجی، روندهای کلیدی، از جمله افزایش همکاری بین‌المللی، تأثیر مشارکت‌کنندگان پرکار، و تمرکز پژوهشی متنوع را شناسایی کرد. برای حفظ و تقویت این مسیر، تقویت حمایت نهادی قوی‌تر و گسترش مشارکت‌های جهانی بسیار مهم است. چنین اقداماتی شیوه‌های مبتنی بر شواهد را تقویت می‌کند و کیفیت آموزش پرستاری و ارائه مراقبت‌های بهداشتی را در ایران بالا می‌برد.