تحلیل ساختاری روابط سرمایه روان‌شناختی و تعارض کار و خانواده با توسعه حرفه‌ای اعضای هیات علمی علوم پزشکی

چکیده

زمینه. توسعه حرفه‌ای و افزایش دانش و مهارت اعضای هیات علمی لازمه موفقیت تلاش‌های انجام شده در زمینه بهسازی سیستم‌‌های آموزشی است. در این میان سرمایه روان‌شناختی و کاهش تعارض کار- خانواده نقش سازنده‌ای جهت دستیابی به این اهداف دارند. این تحقیق با هدف «تعیین روابط سرمایه روان‌شناختی و تعارض کار- خانواده با توسعه حرفه‌ای اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز» انجام شد.

روش کار. مطالعه حاضر با بهره‌گیری از رویکرد کمّی انجام شد. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی و مبتنی بر مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال ‌1401 که با توجه به منابع آماری تعداد 793 نفر بود. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 260 نفر تعیین شد. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای در دسترس استفاده شد. ابزار مورد استفاده جهت گردآوری داده‌های مورد نیاز، پرسش‌نامه توسعه حرفه‌ای اعضای هیأت علمی داورپناه (1397)، پرسش‌نامه سرمایه روان‌شناسی لوتانز (2007) و پرسش‌نامه تعارض ‌کار- خانواده کارلسون (۲۰۰۰) بود. به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده‌های پژوهش و همچنین محاسبه ضرایب همبستگی بین آن‌ها از نرم‌افزار SPSS 23 استفاده گردید و نرم‌افزار مورد استفاده برای محاسبه «الگوسازی معادله ساختاری» نرم‌افزار AMOS 23 بود.

یافته‌ها. در این تحقیق طبق ماتریس همبستگی؛ بین توسعه حرفه‌ای و سرمایه روان‌شناختی همبستگی مستقیم و معنی‌داری وجود داشت، همچنین بین تعارض کار- خانواده و سرمایه روان‌شناختی همبستگی معکوس و معنی‌دار و بین توسعه حرفه‌ای و تعارض کار- خانواده همبستگی غیر معنی‌دار بود.

با توجه به مدل ضرایب استاندارد مدل پژوهش و جدول برآورد ضرایب اثرات مستقیم نتایج به‌دست آمده از پژوهش حاضر نشان داد ضریب تاثیر سرمایه روان‌شناختی بر توسعه حرفه‌ای 61/ 0 و ضریب تاثیر تعارض کار- خانواده بر توسعه حرفه‌ای 11/ 0- بود. بنابراین می‌توان گفت سرمایه روان‌شناختی با توسعه حرفه‌ای رابطه معنی دار و تعارض کاروخانواده با توسعه حرفه‌ای رابطه معکوس و معنی‌دار دارد. وضعیت توسعه حرفه‌ای، سرمایه روان‌شناختی و تعارض کار- خانواده در میان اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سطح بالاتر از متوسط بود. با توجه به نتایج تحلیل عاملی تأییدی و شاخص‌های ارزیابی، الگوهای اندازه‌گیری از برازش قابل قبولی برخوردار بودند. آلفای کرونباخ 951/ 0 بود.

نتیجه‌گیری. براساس نتایج تحقیق حاضر می‌توان چنین جمع‌بندی کرد که سرمایه روان‌شناختی در توسعه حرفه‌ای اعضای هیات علمی نقش اساسی دارد. همچنین تعارض کار- خانواده در توسعه حرفه‌ای تاثیر منفی (یا تاثیر معکوس) دارد.